خمین، شهر آفتاب با عمارت های تاریخی / بیت امام خمینی (ره)پذیرای گردشگران نوروزی

به گزارش خبرنگار مهر، خمین جنوبی ترین منطقه و شهرستان استان مرکزی است. این شهرستان در دل خود آثار تاریخی و باستانی بسیاری دارد که هر یک به تنهایی گویای فرهنگ و تمدن کهن این خطه است.

خمین زادگاه مردی از جنس نور، بیت قدیمی امام خمینی (ره) در خمین

امام خمینی (ره) در یکی از خانه های بزرگ و زیبای خمین در محله ای بنام سرپل به دنیا آمد، خانه ای که به سرا قلعه معروف بود. این خانه که با حیاط ها و دالان ها و هشتی هایش روزی پذیرای قدوم کودکی بوده است که تاریخ دنیای معاصر را متحول کرد.

خانه پدری امام خمینی (ره) در خمین یکی از بناهای عظیم و مثال زدنی دوره قاجاریه در بافت تاریخی خمین بشمار می رود. این عمارت منحصر بفرد مجموعه ای چهار هسته ایست.

بر خلاف معماری های سنتی ایران در این عمارت چهار هسته ای هیچ کدام از حیاط ها نقش حیاط مرکزی را ندارند. این خانه شامل تقسیمات چون جلوخان، فضای ورودی اصلی و پیش طاق، هشتی، دالان، حیاط اندرونی، حیاط بیرونی و حیاط دارای شبستان محل تولد امام خمینی (ره) و حیاط موروثی امام خمینی(ره) است. اطاق ها و شبستان های این خانه نیز با معماری خاص خود در این عمارت بزرگ پراکنده هستند. یکی از  بخش های مهم این خانه برج آن است. این برج در زمان حمله یاغی ها و اشرار برای دفاع از شهر استفاده می شده است، از ویژگی های بارز این برج دسترسی و دید به تمام نقاط شهر است.

بیت امام خمینی (ره) هم اکنون بعنوان مجموعه تاریخی پذیرای مسافران و گردشگران است.

قلعه سالار محتشم خان

قلعه سالار محتشم خان یکی دیگر ازعمارت های زیبا و با شکوه خمین بشمار می رود که توسط میرزا علی خان کمره ای از صاحب منصبان دوره قاجار در اواخر دوره قاجار در میان باغ های سرسبز خمین ساخته شده است.

این خانه میرزا علی خان کمره ای مردی اهل جنگ بود ولی در کنار این روحیه از ذوق هنری سرشار بود. وی در معماری این قلعه از تلفیق معماری کلاسیک اروپا و معماری سنتی استفاده کرده است.

این عمارت هزار مترمربعی در محل قدیمی قلعه در دو طبقه ساخته و از نوع ساختمان های ایوان درا است. این قلعه دارای دیوارهای بلند و سردرهای باشکوه است، وجود عکاسخانه اختصاصی، حوض های زیبا و دیوارهایی شبیه زین و سیستم برق در 170 سال پیش نشان از دقت و خلاقیت معمار این عمارت داشته است.

هرچند این قلعه بعنوان اولین موزه شهرستان خمین این روزها حال خوشی ندارد؛ اما ایام نوروز و سال نو فرصتی است تا بازدیدکنندگان دوباره خاطره جوی های روان، مجسمه های گچی و آینه کاری ها را در آن زنده کنند.

کبوتر خانه ها

کبوترخانه های شهر خمین یکی دیگر از بناهایی است که با منظور خاص و بیشتر در میان زمین های کشاورزی ساخته شده است. نزدیک به  71 کبوتر خانه در خمین و روستا های اطراف آن وجود دارد. کبوترخانه ها ساختمان های منفرد، بزرگ و کنگره داری است که نوار سفیدی از گچ در چهار طرف دیوارها، کنگره ها و سقف های آن کشیده شده است. داخل این ساختمان ها لانه هایی برای کبوترها ساخته می شده است و دارای معماری خاص  جهت فضایی امن و سالم برای تولید مثل و زندگی کبوترها بوده است. قدمت آن ها به 700 سال پیش تخمین زده شده است.

کبوترخانه ها بعنوان منبع اصلی تامین فضله های کبوتران برای تقویت زمین های کشاورزی به شمار می رفتند و زمانی داشتن کبوترخانه یکی از شغل های پردرآمد به شمار می رفته است.

کبوتر خانه عبدی، باغ لنگه، محله شاهین، محله گوشه و محله یهودی ها از معروفترین این کبوتر خانه ها هستند.

این تیمچه تنها باقیمانده بازار سرپوشیده سنتی خمین و مربوط به دوره قاجاریه می باشد. سبک معماری و جنس این بازار کاملا منطبق بر بازارهای سنتی و قدیمی ایران است.

این تیمچه با سقف گنبدی در مکانی گود و به صورت هشت ضلعی قرار دارد.  گنبد سقف از خارج به وسیله کاهگل پوشیده شده است و مصالح آن آجرهای مربعی است و در داخل گنبد فضاهایی بعنوان نورگیرتعبیه شده است.

مسجد جامع خمین

مسجدجامع خمين با معماری متعلق به دوره قاجاریه و مساحتی 3 هزار مترمربعی در انتهای بازار خمین یکی از آثار تاریخی این شهر است که به ثبت ملی رسیده است.

این مسجد در معماری از دو سبک قدیم و جدید بهره برده است، معماری قدیمی مسجد در سمت غرب و معماری جدید در سمت شرق آن قرار دارد. بافت معماري قسمت قديمي مسجد بيش از يك متر، درعمق زمين احداث شده است. كل سقف هاي آن توسط آجرهاي پخته به رنگ قرمز ونخودي به در قالب طاق بر روي ستون هاي قطور آجري ساخته شده است. بافت كالبدي اين مسجد طوري طراحي شده كه در زمستان هواي داخل آن گرم ودر تابستان خنك است. دیگر ویژگی این مسجد شبستان آن است که 28 ستون و طاق ضربی شکل در هفت ردیف دارد و مساحت آن 400 متر مربع است. برای ورود به این مسجد باید چند پله را به سمت پایین طی کرد و بعد وارد محوطه داخلی مسجد شد.

سنگ نگاره های خمین

سنگ نگاره تیمره مربوط به دوره قبل از تاریخ، سنگ نگاره های روستای آشناخور مربوط به دوره تاریخی و سنگ نگاره های جباده مربوط به دوره تاریخی بخشی از  هنر صخره ای است که آئینه ای از تجربیات عینی ، باورهای مردمی و فرهنگی نیاکان ما از آثار کهن و تاریخی تمدن بشر در خمین است.

خمین آرامگاه مردان و زنانی از نسل امامان

شهرستان خمین در جای جای خو مدفن امامزادگان پاکی است که وجودشان برکت و آثار معنوی بسیاری برای این شهرستان به ارمغان آورده است. شهرستان خمین می تواند مقصد مناسبی برای عاشقان  اهل بیت (ع) باشد.

امامزاده اسماعیل یوجان (ع):

  این بنای تاریخی در فاصله شش کیلومتری جاده خمین محلات در روستای یوجان قرار دارد. قدمت این امامزاده با توجه به تاریخ حکاکی شده بر روی درب ورودی اصلی به گنبدخانه به دوره صفویه برمی گردد. تزیینات گچی و گره کاری در بنا، خطاطی بر روی در ورودی گنبدخانه  و وجود صندوق نفیس با کتیبه با نقش های هندسی در کف گنبدخانه از ویژگی های قابل توجه این امامزاده است.

امامزاده محمد(ع):

 این امامزاده از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) می باشند و مدفن وی در داخل شهر خمین قرار دارد به همین دلیل سنگ نوشته های آن از دستبرد زمان محفوظ مانده است. فضای این امامزاده از یک هشتی با دو درب ورودی تشکیل یافته است.

امامزاده حسن (ع):

این امامزاده در 26 کیلومتری جنوب خمین در روستای طیب آباد قرار دارد. وی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است. ساختمان بقعه از دو فضای مربع مستطیل شکل و یک فضای هشتی در کنار یکدیگر تشکیل شده است. قدمت این بنا مربوط به دوره ایلخانی است.

امامزاده اهل بن علی (ع) خشتیجان:

در 25 کیلومتری خمین به اراک در روستای خشتیجان یکی نوادگان امام سجاد (ع) به نام اهل بن علی  به خاک سپرده شده است. قدمت جملات حک شده بر صندوق چوبین آن به 500 سال پیش برمی گردد. ضریح زیبای این امامزاده بر معنویت این بقعه افزوده است.

این امامزاده با بنایی زیبا و در مساحتی نزدیک به شش هزار متر مربع در مرکز خمین قرار دارد. این امامزاده از نوادگان امام حسن مجتبی (ع)  و معماری بنای آن مربوط به دوره صفویه است. گنبد و ایوان آجری ساده و آیینه کاری قسمت داخلی گنبد بر معنویت این فضا افزوده است.

امامزاده خدیجه خاتون (س)در حشمتیه:

در 5 کیلومتری جنوب غربی خمین و در روستای حشمتیه یک از دختران امام موسی کاظم (ع) بنام خدیجه خاتون مدفون است.

امامزاده آقا عبدالعلی (ع) ریحان:

امامزاده آقا عبدالعلی از نوادگان امام محمدباقر (ع)  به همراه دو فرزند خود ابراهیم و اسماعیل در روستای ریحان در سه کیلومتری شهرستان خمین مدفون هستند. شهرت و آوازه این امامزاده به دلیل کشف جسد سالم امامزاده عبدالعلی بعد از ده ها قرن است.

امام زاده محمد مالك (ع) واقع در روستای مالک آباد، امام زاده سليمان (ع) و ابوالفتح (ع) در روستای دهنو و امام زاده روستاي تهيق از دیگر بقعه های متبرک این شهرستان است.

عمارت امير مفخم بختياري، عمارت حاج جلال لشكر، برج خاندان بیات مربوط به دوره قاجاریه گورستان ارامنه قورچی باشی،پل قديمي جلماجرد، بیشه علی، رودخانه خمین، روستای شهابیه، روستای ورچه، کوه بوجه و منطقه حفاظت شده هفتاد قله از دیگر مناطق گردشگری شهرستان خمین به شمار می آید.

مسافران نوروزی می توانند در کنار سیر و سیاحت در شهرستان خمین از دست بافت هاي سنتي (قالي بافي و گليم گل برجسته)، منبت، قلم زني روي مس، طراحي، تذهيب، سفالگري و ميناكاري این خطه سوغات ببرند. عسل خمین نیز یکی از خوراکی های خوشمزه و سوغات مناسبی برای مسافران نوروزی به شمار می رود.