دینی که حکمت نداشته باشد هیچ است/ غزالی بساط تکفیر را راه انداخت

به گزارش خبرنگار مهر، همایش بزرگداشت روز شیخ اشراق با همکاری انجمن علمی حکمت و فلسفه ایران و موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه عصر روز گذشته با حضور اساتید فلسفه در موسسه حکمت و فلسفه برگزار شد.

در این مراسم غلامرضا اعوانی درباره موضوع «جمع بین حکمت قرآنی و برهانی در رسالة الواح عمادیّه» سخنرانی کرد. وی گفت: یکی از سوالاتی که همیشه وجود داشته این است که آیا قرآن، برهان و عرفان با یکدیگر جمع می شوند یا خیر؟ پاسخ های مختلفی به این سوال وجود دارد. یکی از مسائل جهان اسلام به این موضوع برمی گردد که قرآن را حکمت می دانند و فهم دین به عنوان حکمت بسیار مهم است. در سراسر تاریخ هم جریان های ضدحکمی فراوانی وجود داشته و حکمت هم مثل سهروردی همیشه غریب بوده است.

وی افزود: حکمت یعنی کشف حقایق اشیاء و حکیم کسی است که باید از این جهان به مبادی و مبدا اول برسد و همه چیز درا از این دید ببیند. حکمت یا بحثی و برهانی است یا کشفی و ذوقی. غزالی راه حکمت ذوقی و عرفانی را مخدوش و راه تکفیر را باز کرده است. او همچنین راه فلسفه را مسدود و راه عرفان را باز کرده است. به همین دلیل می توان گفت که بساط تکفیر از بعد از غزالی راه انداخته شد در این میان کسی که توانست راه درست را نشان بدهد، سهروردی بود. او توانست دو حکمت بحثی و کشفی را با یکدیگر جمع کند. البته قبل از او افلاطون هم این کار را کرده بود ولی سهروردی این کار را بهتر انجام داد.

اعوانی در پایان با اشاره به اینکه بهترین راه فهم حکمت قرآنی روش حکمای اسلام است گفت: دینی که از حکمت خالی باشد پوچ و خالی است و باب این حکمت را هم سهروردی باز کرده است. این موضوع را خود او هم اذعان کرده که تا قبل من کسی رساله ای درباب حکمت تدوین نکرده است.