روند کند بازسازی بناها در بافت فرسوده قم

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - مهدی بخشی سورکی: یکی از معضلاتی که قم در دهه‌های اخیر با آن دست به گریبان بوده و هست؛ موضوع بافت‌های فرسوده این شهر می‌باشد، جایی که استانداردهای زندگی شهری در آن به دلیل فرسودگی نسبتاً زیاد، پایین است.

در تعریف بافت فرسوده باید عنوان کرد، به بافتی گفته می‌شود که در ابعاد مختلف دارای کیفیت بسیار پایین امکانات و نیز ناکارآمد برای زندگی است و مشکلات عدیده آن در زمان مخاطرات طبیعی همانند وقوع زلزله؛ بیشتر به چشم خواهد آمد و به همین دلیل ساماندهی این بخش بسیار ضروری است.

در حال حاضر از محدوده ۱۳ هزار هکتاری قم و محدوده حریم این شهر که حدود ۳۴ هزار هکتار است، حدود ۱۶۰۰ هکتار را بافت‌های دوره میانی، ۳۱۵ هکتار بافت تاریخی و ۳۰۰ هکتار نیز بافتی که نیازمند بازآفرینی شهری است تشکیل می‌دهد.

مساحت بافت فرسوده مصوب شهر قم ۱۶۰۰ هکتار است

مساحت بافت فرسوده مصوب شهر قم ۱۶۰۰ هکتار بوده که در ۶ منطقه شهری متمرکز است و تنها در منطقه ۸ و بخش‌هایی از منطقه ۴ بافت فرسوده دیده نمی‌شود.

هم اکنون بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر از جمعیت قم در بافت فرسوده زندگی می‌کنند؛ از سویی دیگر حدود ۲ هزار هکتار نیز سکونت گاه غیررسمی و بافت‌های ناکارآمد در قم ثبت شده که حدود ۱۶۰ هزار نفر دیگر در این بافت‌ها ساکن هستند.

کارشناسان می‌گویند؛ نوع کالبد شهری، نفوذ ناپذیری، ریزدانگی، ناپایداری، قدمت بالای ساختمان‌ها و موضوع عدم ایمنی بناها از جمله مسائلی است که بافت فرسوده قم از آن رنج می‌برد و کمبود زیرساخت‌های شهری همانند فضای سبز، کاربری‌های فرهنگی و ورزشی، کمبود پارکینگ و عرض کم معابر از جمله مشکلات شهروندان قمی ساکن در بافت‌های فرسوده است.

از جمله مشکلات در راستای عدم پیشروی مناسب احیا و نوسازی بافت‌های فرسوده را می‌توان به مواردی همچون وضعیت نامناسب واحدهای مسکونی، وضعیت معابر و دسترسی نامناسب برای تردد خودرو، مالکیت خصوصی و وضعیت اقتصادی ساکنین و درآمد پایین افراد، تأسیسات شهری فرسوده و محدودیت در ارائه خدمات زیر بنایی اشاره کرد.

همچنین محدودیت ارتفاع، نبود سیاست‌های تشویقی مؤثر در سطح کلان کشور با توجه به مشکلات اقتصادی افراد ساکن در بافت فرسوده سبب شده تا کمتر شاهد بازآفرینی شهری و رونق در بافت فرسوده قم باشیم.

بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که شرایط تسهیلات به منظور بازسازی بافت فرسوده در سال‌های اخیر رضایت‌بخش نبوده و واقعیت این است که به لحاظ اقتصادی سرمایه‌گذاری در بافت‌های جدید سوددهی بیشتری دارد و سرمایه‌گذاران چندان از سرمایه‌گذاری در بافت‌های فرسوده استقبال نمی‌کنند، مگر اینکه دولت تسهیلات ویژه‌ای برای این منظور در نظر بگیرد.

مجموعه تسهیلاتی که متقاضیان بافت فرسوده می‌توانند دریافت کنند

مجموعه تسهیلاتی که متقاضیان بافت فرسوده می‌توانند دریافت کنند، شامل چند مورد است که محمد صادقی مدیرکل راه و شهرسازی استان قم در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص اظهار داشت: این اداره کل به دنبال سیاست‌های پیشران و محرک توسعه خود در بافت فرسوده، شرایط پرداخت تسهیلات را فراهم کرده است.

وی افزود: هدف از پرداخت این تسهیلات، نوسازی بافت، مقاوم سازی و بهینه سازی واحدهای مسکونی است تا ساکنین آن با آرامش خاطر در آن سکونت داشته باشند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان قم گفت: ساکنین پیرامون حرف مطهر حضرت معصومه (س) می‌توانند از تسهیلات ۶۰۰ میلیون تومانی ساخت واحد مسکونی خود بهره مند شوند.

وی در خصوص جزئیات دریافت این تسهیلات بیان داشت: این دسته از ساکنین شهر قم باید با مراجعه به ساختمان شماره یک اداره کل راه و شهرسازی استان قم واقع در بلوار ۷۵ متری عمار یاسر، بلوار تعاون، مجتمع ادارات نسبت به موقعیت قرارگیری واحد خود در محدوده طرح توسعه پیرامون حرم مطهر کسب اطلاع کنند.

به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان قم متقاضیان دریافت این تسهیلات در صورت قرار داشتن در این محدوده باید به نشانی اینترنتی www.facility.udrc.ir مراجعه و درخواست خود را ثبت کنند.

صادقی ادامه داد: در صورت احراز شرایط اولیه، ثبت نام متقاضی توسط شرکت بازآفرینی شهری مورد پالایش قرار گرفته و پس از تاییدیه متقاضی جهت تکمیل پرونده به مدیریت امور شعب بانک مسکن شهر قم معرفی می‌شود.

وی با اشاره به شرایط تسهیلات ۶۰۰ میلیون تومانی ابراز داشت: این تسهیلات در مجموع با سود ۱۲.۶ درصد و بازپرداخت ۱۲ ساله و تنفس یک ساله و با پیشرفت فیزیکی حداقل ۱۰ درصد واحد مذکور، پرداخت می‌شود.

وی با بیان اینکه شرط اساسی دریافت این تسهیلات تخریب کامل و ساخت مجدد واحد است تصریح کرد: هزینه صدور پروانه نیز مشمول تخفیف ۵۰ درصدی است.

تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی برای بافت فرسوده در شهر قم

مدیرکل راه و شهرسازی استان قم در خصوص پرداخت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده سایر نقاط شهر قم نیز گفت: از سوی شرکت بازآفرینی شهری ایران، ۴۰۰ میلیون تومان تسهیلات نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده شهر قم پرداخت می‌شود.

صادقی افزود: مبلغ تسهیلات ۴۰۰ میلیونی شامل ۳ بخش می‌باشد از جمله، ۱۵۰ میلیون تومان سهم دولت بدون سود با بازپرداخت یک ساله، ۱۵۰ میلیون تومان دیگر دوران مشارکت با تنفس یک ساله با سود ۹ درصد و بازپرداخت ۱۸ درصد در طول ۱۲ سال و ۱۰۰ میلیون تومان باقیمانده نیز سهم بانک با سود ۱۸ درصد و ۱۲ ساله است.

وی با بیان اینکه در پرداخت این نوع تسهیلات محدودیت منابع وجود دارد، اظهار داشت: در مرحله اول ۴۰۰ واحد مسکونی واقع در بافت فرسوده می‌توانند از این تسهیلات بهره مند شوند.

۶۰ میلیون تومان وام ودیعه اسکان

مدیرکل راه و شهرسازی استان قم در خصوص وضعیت سکونت متقاضیان در زمان تخریب و نوسازی واحدها گفت: ۶۰ میلیون تومان تسهیلات به متقاضیان ساخت واحدهای مسکونی در بافت فرسوده در قالب وام ودیعه اسکان از سوی صندوق کارآفرینی پرداخت می‌شود.

صادقی تاکید کرد: متقاضیانی که قرارداد نوسازی واحد خود را در بافت فرسوده منعقد کرده باشند و پروژه خود را تا حداقل ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی پیش برده باشند می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

وی گفت: این تسهیلات با سود چهار درصد و دوره بازپرداخت سه ساله به متقاضی پرداخت می‌شود.

مدیرکل راه و شهرسازی استان قم تاکید کرد: متقاضیان برای دریافت این تسهیلات هیچ نگرانی به خود راه ندهند و کاهش بوروکراسی اداری، تسهیل فرآیندها و تسریع در امور در دستور کار خواهد بود.

روند بازسازی بناها در بافت فرسوده قم بسیار کند پیش می‌رود

آمار و ارقام نشان می‌دهد که روند بازسازی بناها در بافت فرسوده قم بسیار کند پیش می‌رود و رغبت کمی در این بخش از سوی مالکان دیده می‌شود.

در سال جاری ۱۱۹ نفر از ساکنین پیرامون حرف مطهر حضرت معصومه (س) جهت تسهیلات ۶۰۰ میلیون تومانی ثبت نام کردند که برای ۶۲ نفر انعقاد قرارداد انجام شده و برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی بافت فرسوده نیز ۷۷ از این تسهیلات استفاده کردند.

روح الله امراللهی در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه مدیریت شهری در قم به موضوع بر بازآفرینی محدوده بافت فرسوده به عنوان مهم‌ترین بخش شهر قم توجه ویژه ای دارد افزود: شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی باید به موضوع بازآفرینی بافت فرسوده ورود کرده و شورا به‌صورت جدی این موضوع را مطالبه می‌کند.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر قم با اشاره به مشکلات بافت فرسوده در شهر قم اظهار داشت: عدم دسترسی خودروهای امدادی از جمله مهمترین مشکلات در این بخش‌ها است و در صورت بروز مخاطرات طبیعی همانند زلزله و ریزش ساختمان؛ مسیرهای منتهی به بافت فرسوده مسدود شده و این امر خود بحران دیگری را پدید می‌آورد.

باید مشوق‌های بیشتری برای نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفت

امراللهی با بیان اینکه بافت فرسوده و قدیمی، حجم بسیار زیادی از بافت اصلی شهر به‌خصوص در هسته مرکزی را تشکیل داده است بیان داشت: گزارش مربوط به صدور پروانه در محدوده بافت فرسوده حاکی از آن است که مردم هیچ اقبالی به احداث یا تجدید بنا در این محدوده ندارند و باید مشوق‌های بیشتری برای آن تعریف شود.

وی گفت: شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، بافت‌های فرسوده را در چهار گونه تقسیم‌بندی کرده و برای بازآفرینی و احیای هرکدام از آن‌ها مشوق‌های خاصی در نظر گرفته است

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم با اشاره به طرح این کمیسیون جهت نوسازی و بازسازی‌های بافت‌های قدیمی و فرسوده ادامه داد: در قالب این طرح، به‌جای یک طبقه تشویقی، دو طبقه تشویقی جهت نوسازی و بازسازی خانه‌های فرسوده به مالکین اختصاص داده می‌شود.

امراللهی افزود: تفاوت این طرح با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، در عدم تقسیم‌بندی بوده، به‌طوری‌که کل محدوده بافت فرسوده شهر مقدس قم مشمول دو طبقه تشویقی می‌شوند.

برای نوسازی بافت‌های فرسوده قم، سیاست‌ها و مکانیزم‌های تشویقی از سوی مدیریت شهری و در سطح کلان در نظر گرفته شده، اما این سیاست‌ها با توجه به هزینه‌های بالای ساخت و ساز، انگیزه لازم برای ساکنان در جهت نوسازی ساختمان ایجاد نمی‌کند و استقبال اندکی از آن صورت گرفته است و به نظر می‌رسد بازسازی بافت فرسوده به روش فعلی که به صورت پلاک به پلاک و از سوی خود مالکان صورت گیرد، نمی‌تواند برای تغییر چهره این مناطق روش مؤثری باشد و ضرورت دارد طرح جامعی برای بازسازی بافت فرسوده شهر قم تدوین شود، چرا که در این روش مشکلاتی که بافت‌های فرسوده با آن مواجه هستند از جمله معابر باریک و نبود زیرساخت‌های لازم و گاهاً فرسوده همچنان باقی است و با این شرایط اقتصادی تا دهه‌های دیگر نیز نمی‌توان انتظار پیشرفت ملموسی در این بخش داشت.