خبرگزاری مهر، گروه استانها - سولماز پورنعمت: با توجه به اینکه اقلیم دنیا در حال تغییر است، کشور ایران و به تبع آن استان ما نیز از این امر مستثنی نیست و تغییر اقلیم نقش به سزایی در سرعت بخشی به تخریب پوشش‌های گیاهی دارد.
خشکسالی‌های چند سال گذشته، محدود بودن پوشش جنگلی در استان از یک سو و بهره برداری‌های بی رویه، آتش زدن جنگل و از همه مهم‌تر تهیه زغال جنگل هیرکانی استان اردبیل در منطقه فندقلوی نمین را با مشکل جدی روبه‌رو کرده است.
به جرأت می‌توان گفت با این نحوه مدیریت و سو استفاده‌هایی که می‌شود تا چند دهه دیگر آثاری از جنگل‌های شهرستان نمین باقی نخواهد ماند.
سودجویان به جان جنگل فندقلو افتاده‌اند
ناحیه رویشی هیرکانی در استان اردبیل نواحی جنگلی فندقلو در شهرستان نمین را تشکیل می‌دهد که سطحی در حدود ۶ هکتار را در بر می‌گیرد و گونه‌های غالب آن را راش، ممرز، فندق، بلوط و ازگیل تشکیل می‌دهد.
در حال حاضر آمار دقیق و رسمی از میزان تخریب سالانه جنگل‌های شهرستان نمین گزارش نشده است با توجه به مشاهدات خبرنگار مهر و اظهار نظر اهالی روستاهای نزدیک جنگل، تخریب عرصه‌های جنگلی نمین به قصد تهیه زغال، علی‌رغم تلاش‌های شبانه روزی یگان‌های حفاظت منابع طبیعی شهرستان روند رو به رشدی دارد.
محسن نعمت زاده با اشاره به اهمیت جنگل‌های هیرکانی که در یونسکو نیز به ثبت رسیده است، به خبرنگار مهر گفت: جنگل‌های هیرکانی منحصر به فرد هستند و در این جنگل‌ها شاهد گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری هستیم که در سایر نقاط دنیا از بین رفته‌اند.
این فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه مردم و مسئولان باید در حفظ و نگهداری این میراث طبیعی تلاش کنند، تصریح کرد: باید آتش‌سوزی‌هایی که توسط افراد مجهول‌الهویه به قصد تهیه زغال، سهل انگاری گردشگران، بی توجهی کشاورزان به کنترل آتش در هنگام سوزاندن بقایای گیاهی و دیگر عوامل وجود داشته، برطرف شود در غیر این صورت در آینده نه چندان دور شاهد تخریب این ثروت ملی خواهیم بود.
وی تعدیل آب و هوا، کنترل آب‌های سطحی، حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی و جانوری و تنوع زیستی را از فواید جنگل دانست و تصریح کرد: درآمد جنگل‌ها نباید در فروش چوب محدود شود مسئولان استانی و محلی با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در جنگل‌ها و جذب گردشگر، می‌توانند تحرک و پویایی را در اقتصاد محلی به وجود آورند.
یکی دیگر از فعالان محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: با افزایش تعداد قلیان سراها و کبابی‌ها در نواحی اطراف ویلکیج و به خصوص شهر اردبیل، میزان تقاضا برای تهیه زغال به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است به طوری که در حال حاضر ده‌ها کارگاه صنعتی تولید زغال در سطح استان فعالیت دارند و جنگل‌های ویلکیج تاوان آن را می‌دهد.
ابراهیم ابراهیمی سقزچی ادامه داد: کوره‌های زغال‌گیری مهمترین تأمین کننده زغال قلیان‌سراها و کبابی‌های پر مشتری استان است که بخش اعظم آن در منطقه ویلکیج و نواحی هم مرز استان با گیلان و در حوزه جغرافیایی این استان تولید می‌شود.
وی تصریح کرد: این کوره‌ها ضمن اینکه گونه‌های درختان جنگلی را به زغال و خاکستر تبدیل می‌کنند، موجب آلودگی هوای مطبوع منطقه می‌شوند که در مواقع سرایت آتش آن‌ها به درختان جنگلی پیرامون موجب وقوع آتش سوزی و تشدید آلودگی هوا و تخریب جنگل می‌شوند.
این فعال محیط زیست افزود: مردم منطقه از قدیم الایام برای تهیه سوخت زمستانی خود اقدام به زغال‌گیری می‌کردند ولی با توجه به در دسترس قرار گرفتن سوخت‌هایی نظیر نفت در دهه‌های گذشته، میزان زغال‌گیری در این منطقه کاهش چشم‌گیری داشت و اگر عامل دیگری در این امر دخیل نمی‌بود، می‌بایست با بهره‌مندی روستاهای منطقه از نعمت گاز در سال‌های اخیر تقریباً میزان آن به صفر می‌رسید اما رواج مصرف قلیان و به تبع آن افزایش سرانه مصرف زغال این امر تشدید شده است.
ابراهیمی تصریح کرد: بیکاری می‌تواند یکی از عوامل اصلی افزایش تعداد کوره‌های زغال‌گیری باشد، منطقه ویلکیج علی‌رغم داشتن پتانسیل‌های قوی در زمینه کشاورزی و دامپروری با مشکلاتی نظیر بیکاری و مهاجرت روبه‌رو است. کشاورزی کم بازده سنتی رایج در این منطقه جوابگوی نیازهای اقتصادی امروز جوانان این منطقه نیست به‌همین علت در سال‌های اخیر عده زیادی از منطقه مهاجرت کرده‌اند و باقی ماندگان در منطقه نیز با کشاورزی و یا با شغل پر درآمدتر با بازار پر رونق‌تر از آن یعنی تولید و فروش زغال امرار معاش می‌کنند.
حفاظت عرصه‌های جنگلی باید مردم محور باشد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: با توجه به گرانی هیزم حاصل از درختان افراد زیادی اقدام به در آمدزایی از این باب می‌کنند و حتی گردشگران نیز وسوسه می‌شوند و اقدام به قطع درختان می‌کنند.
محمود قلی زاده با تاکید بر اینکه نظارت‌ها نسبت به قبل بیشتر شده است، بیان کرد: اکیپ ویژه پاسگاه منابع طبیعی شهر آبی بی گلو به صورت شبانه روزی در عرصه‌های ملی و جنگلی حضور مستمر دارند و همچنین اکیپ کمکی از مرکز استان و مرکز شهرستان نمین به منطقه جهت پایش و پیشگیری اعزام می‌گردد.
وی واردات چوب به میزان نیاز صنایع را ضروری دانست و افزود: با توجه به اینکه در شهرستان اردبیل و نمین ۵ کارخانه تولید ام دی اف و نئوپان وجود دارد اکثر خریداران اصلی کارخانه‌های مذکور هستند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در پاسخ به خبرنگار مهر در ارتباط با نصب دوربین در محیط جنگل اظهار کرد: مانیتورینگ خودرو و عرصه در منطقه نصب و راه اندازی شده است و پایش شبانه روزی هم از مرکز استان، شهرستان و واحد آبی بی گلو انجام می‌گردد و بعضاً منجر به کشف و ضبط محصولات قاچاق شده است.
قلی زاده در پاسخ به اعتراض مردم به افزایش کوره‌های زغال در اطراف جنگل‌های هیرکانی بیان کرد: کوره‌های زغال را اکیپ‌های پیاده در منطقه کنترل می‌کنند و بر برخوردهای قانونی در خصوص کوره گذاران و قطع کنندگان صورت گرفته و به مراجع قضائی معرفی شده‌اند.
وی همچنین به احیای درختان جنگل مذبور اشاره کرد و افزود: منابع طبیعی برای جایگزینی درختان قاچاق و سوخته شده اقدام به انجام عملیات پروژه احیا و غنی سازی و حصارکشی «منطقه احیا شده» می‌کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یکی از راهکارهای حفظ درختان جنگل را زراعت توسط بخش خصوصی دانست و ادامه داد: در صورت ارائه حق آبه از امور آب برای عرصه‌های ملی آماده تحویل و احاطه مدیریت برای امر زراعت چوب به متقاضیان هستیم تا بخشی از نیاز کشور به چوب تأمین شود.
قلی زاده یکی از دلایل قاچاق چوب را نیازهای معیشتی جوامع محلی عنوان کرد و گفت: تأمین معیشت و کاهش مشکلات اقتصادی جوامع محلی باید مورد توجه ارگان‌های مربوطه قرار گیرد.
وی به نقش مؤثر مردم در حفظ و نگهداری جنگل اشاره و بیان کرد: به علت پراکندگی سطح منابع طبیعی، کم بودن تعداد کارکنان نیروهای حفاظتی در مقابل سطح منابع طبیعی بایست نسبت به افزایش اقدامات فرهنگی برای تشویق مردم به مشارکت بیشتر برای حفاظت از طبیعت اقدام کرد.
این مسئول خاطر نشان کرد: اگر برای حفاظت جنگل از ظرفیت افراد بومی استفاده شود نتیجه بهتری به دست خواهد آمد، کنترل مرتع و جنگل با این شیوه و امکانات اندک غیر ممکن بوده و نیاز مبرم به کمک و یاری مردم، همیاران طبیعت و تشکلهای مردمی دارد که جلوی این غارتگران جنگل و مرتع گرفته شود.
قلی‌زاده ادامه داد: یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان به صورت شبانه روزی در عرصه‌های مراتع و جنگل‌ها حضور مستمر دارد و در طول شبانه روز آماده دریافت گزارشات مردمی از طریق خط تلفنی ۱۵۰۴ است.
آنطور به نظر می‌رسد در بحث حفظ محیط زیست و صیانت از عرصه‌های جنگلی دیگر جایی برای شعارهای احساسی نمانده است باید سراغ راهکارهای علمی و عملی برویم و همگام با علوم روز دنیا و با استفاده از ظرفیت حفاظتی مردم در راستای حفظ این ثروت سبز بکوشیم.
ضمن اینکه انتظار می‌رود مردم نسبت به عرصه‌های جنگلی نگاه مسئولانه داشته باشند و مسئولین استان و شهرستان نیز علاوه بر تشدید نظارت و حفاظت از اراضی جنگل‌های شهرستان، در راستای رفع مشکلات اشتغال و معیشت جوانان منطقه اقدامات عملی انجام دهند تا به طور قابل ملاحضه‌ای از میزان تخریب عرصه جنگلی جلوگیری شود.
۱۹:۲۱ - ۱۴۰۱/۱۰/۰۱
نظر شما