عید با «مارمه» به خانه ها آمد/ رسمی برگرفته از آیین مازندران

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: با لحظه سال تحویل، اولین رسمی کهن و دیرینه در خانه‌های مردم مازندران جان می‌گیرد و سال با قدوم مارمه در استان آغاز می‌شود.

مازنی‌ها بر این باور هستند تا زمانی که مارمه انجام نشد، کسی حق ورود به خانه را ندارد و اگر هم کسی از خانه خارج شد باید آنقدر بیرون از خانه بماند تا مارمه کننده برگردد و مادرمه انجام شود.

علی حسن زاده کارشناس فرهنگ عامه با با بیان اینکه نوروز با آئینی متفاوت در خانه های مردم استان رقم می‌خورد، اظهار داشت: مارمه رسمی کهن در بین اقوام مازندرانی است و اولین فردی که در خانه‌ها قدم می‌گذرد فردی است که آن مادرمه می‌گویند.

مارمه شادی‌ها را به ارمغان می‌آورد

وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این فرد پس از سال تحویل با سینی که در آن قرآن و سبزه قرار داده شده، به خانه‌ها پا می‌گذارد تا شگون و خوش یمنی را برای اهل خانه به ارمغان بیاورد.

حسن زاده گفت: فرد مارمه کننده با سال تحویل به خانه پا می‌گذارد و در درب خانه آب می‌ریزد و با رسم کهن سال جدید و نو در استان جشن گرفته می‌شود.

مارمه آئینی است که طی سالیان سال در بین اقوام مازندرانی رواج دارد و هر خانواده سعی می‌کند فردی که خوش یمن و به خوبی شهره است را برای مارمه برگزیدند و این فرد بیشتر از بین کودکان و نوجوانان انتخاب می‌شود.

مردمان مناطق مختلف مازندران در زمان‌های قدیم این مراسم را در روز نخست هر ماه تبری اجرا می‌کردند، ولی برگزاری آن در روز اول فروردین تقریباً در تمامی نقاط استان فراگیر بود.
مورخان که مبدا سال تبری را مرگ یزدگرد سوم در سال ۳۱ هجری می‌دانند که سال تبری همانند هر تقویم دیگری ۱۲ ماه دارد ولی تمامی ماه‌های آن ۳۰ روزه است و یک سال آن هم ۳۶۰ روز دارد.

نام ماه‌های تبری هم عبارت از فردینه ماه، کرچه ماه، هر ماه، تیر ماه، ملار ماه، شروینه ماه، میر ماه، دونه ماه، ارکه ماه، د ماه، وهمنه ماه و نوروز ماه است.

علی جعفری کارشناس فرهنگ بومی و محلی مازندران نیز با بیان اینکه مارمه یا مادرمه از بین افراد خوش قدم و در نین مختلف انتخاب می‌شود، گفت: این فرد پیش از آغاز سال نو در پشت در منزل می‌ایستد تا با سال تحویل وارد خانه شود.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مازندرانی‌ها مارمه را فردی خوش یمن و خوش شگون می‌دانند، افزود: آنان اعتقاد دارد که این فرد سبب تداوم شادی و برکت و خوش خبری در طول سال می‌شود.

وی افزود: اگر خانواده در سال دچار مصیبت و بد یمنی شوند، مازندرانی‌ها سعی می‌کنند برای سال جدید، فرد دیگری را به عنوان مارمه انتخاب کنند.

مازندران مهد آئین‌ها و کهن قدیمی

جعفری با عنوان اینکه مازندران مملو از رسم ورسوم های کهن و قدیمی است که بسیاری از آنها در طول تاریخ دستخوش تغییر شده است، گفت: اهالی خانه به مارمه سوغات اعم از پول، تخم مرغ و یا کادو می‌دادند.

به رغم تغییر و تحولات در آئین‌های مختلف مازندران، رسم مارمه هنوز در فرهنگ و رسوم مازندران وجود دارد و از جایگاه خاصی بین خانواده‌های مازنی برخوردار است. به اعتقاد مازندرانی‌ها مارمه تضمین کننده شادی و خوشبختی بین خانواده در طول سال است و از این رو تلاش می‌کنند تا فردی خوش قدم را به عنوان پیشاهنگ نوروزی در خانواده انتخاب کنند.

مارمه در واقع بخشی از آئین‌های ویژه نوروزی در استان مازندران است و در تقویم طبری نیز این آئین برگزار می‌شد واکنون به زمان سال تحویل موکول شده است. مازنی‌ها بر این باور هستند تا زمانی که مارمه انجام نشد، کسی حق ورود به خانه را ندارد و اگر هم کسی از خانه خارج شد باید آنقدر بیرون از خانه بماند تا مارمه کننده برگردد و مادرمه یا مارمه انجام شود.

معمولاً اعضای خانواده به ویژه کوچکترها پشت مارمه مانند قطار می‌روند و با سلام و صلوات و تبریک سال نو، وارد تک تک اتاق‌های خانه می‌شوند و با قرار دادن سبزه درخت آلوچه و قرآن بر سفره عید نوروز، عیدی خود را از بزرگ خانواده دریافت می‌کنند.

آداب و رسوم کهن در مازندران بسیار است که تمام آنها ریشه در باورها و اعتقادات مردم این دیار با سابقه تاریخ طولانی دارند که با برگزاری آنها آئین گذشتگان پابرجا می‌ماند و به آیندگان این سرزمین به خوبی منتقل می‌شود.

سال نو و آغاز سال جدید از این قاعده مستثنی نیست و چه قبل از آغاز سال و چه هنگام تحویل و همچنین بعد از سال نو سنت‌هایی در دیار علویان حاکم است که می‌طلبد با تقویت سنت‌های گذشته با صیانت از فرهنگ خود در انتقال آنها به نسل‌های جدید کوشا بود.