خبرگزاری مهر، گروه استانها: در جای جای ایران پهناور مناطقی وجود دارند که دست آفرینش جایی را به زیبایی آنها نیافریده اما به دلایلی ناشناخته مانده و حدیث زیبایی و آرامش آنها کمتر به گوش مردم رسیده است.
خراسان شمالی یکی از این نگین‌های گمشده ای است که اگر به درستی معرفی شود، می‌تواند در حلقه گردشگری ایران جای خود را پیدا کند.
این استان زیبا که از سویی قدمگاه زائران علی بن موسی الرضاست و از سوی دیگر در مسیر مسافران شمال کشور است، طبیعت بی‌نظیری دارد. همچنین علاوه بر جاذبه‌های بکر طبیعی، روستاهای چشم‌نواز این استان با آب و هوای خوشی که دارند برای هر طبیعت‌دوستی فرصتی مغتنم است تا چند صباحی را در این روستاها بگذراند.
جاذبه‌های طبیعی خاطره انگیز خراسان شمالی
جنگل‌های انبوه و حفاظت شده قورخود در شهرستان مانه و سملقان، پارک ملی سالوک و ساریگل در شهرستان اسفراین، منطقه حفاظت شده گلیل سرانی شیروان و پناهگاه حیات وحش میاندشت در جاجرم از مناطق دیدنی استان به شمار می‌روند.
همچنین مناطق کوهستانی خراسان شمالی نظیر دره‌های سرسبز، رودهای پرآب، دریاچه پشت سدها و آبشارهای فراوان چون ایزی، حمید، به یار، اوغاز کهنه، اسطرخی و دره‌هایی چون کاستان، بازخانه، درکش، هاور، روئین، گلیان، زوارم، استاد و خسرویه، پارک جنگلی گوئینیک، غارهایی چون به یدک، گسک، درق، پوستین دوز، گنج کوه و … تنها چند نمونه از صدها جاذبه مناطق کوهستانی استان محسوب می‌شوند. افزون بر این لازم به یادآوری است که این مناطق کوهستانی در خراسان شمالی برای ورزش‌های زمستانی و کوهنوردی، صخره نوردی و… هم بسیار مناسب هستند.
خراسان شمالی را سرزمین هزاران چشمه نیز می‌نامند، وجود چشمه‌های فراوان آب معدنی یکی از ظرفیت‌های گردشگری این استان به شمار می‌رود که از جمله این چشمه‌ها می‌توان به آب معدنی ایوب پیغمبر در گیفان، آب معدنی بش قارداش در بجنورد، مختومی در شیروان، مهمانک در مانه و سملقان و حاج سست در اسفراین اشاره کرد.
یامان داغی و جنگل‌های هاور
منطقه نمونه یامان داغی در جنوب و جنوب غربی و جنوب شرق روستای هدف و منطقه نمونه درکش و روستای هاور در شرق واقع است. منطقه به لحاظ اقلیمی کوهستانی با آب و هوای معتدل در تابستان و سرد در زمستان‌ها بوده و فاقد جمعیت ساکن است.
بعضی از جاذبه‌های گردشگری منطقه عبارتند جنگل‌های هیرکانی که تنها بازمانده این گونه منحصر به فرد در شرق کشور با پوشش غالب بلوط، مازو، بلند مازو، راش، کرو و… است.
کوهستان مرتفع با قلل متعدد و قله قوالی با ارتفاع ۲ هزار و ۹۰۰ متر، یامان داغی، و… چشمه سارها، دره‌ها و مناطق ییلاقی گولک، نرگزلی، کشگربه، ترناولی… دره‌های سرسبز و انبوه ناله خونی، خالدار، زو… و چشمه گولک، چشمه بید روزخانه کندرزو و… از جمله جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری بالقوه منطقه است که در زمینه گردشگری کوهستان، صخره نوردی، گردشگری ورزشی و غیره قابلیت سرمایه‌گذاری و جذب گردشگران را دارد.
منطقه نمونه گردشگری قُرخود
منطقه نمونه گردشگری قرخود بخشی از گستره وسیع منطقه قُرخود است و مشتمل بر جنگل‌ها، ارتفاعات و پوشش گیاهی منتهی به پارک ملی گلستان می‌باشد.
مساحت آن بیش از ۴۳ هزار هکتار است و از نظر دسترسی منطقه نمونه قُرخود، مسیر قاضی-زرد- کاستان به فاصله تقریبی ۴۱ کیلومتر تنها راه دسترسی ماشین رو است. روستای کاستان نیز تنها روستای منطقه نمونه است.
از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعت منطقه می‌توان به قله قور با ارتفاع ۲ هزار و ۷۹۴ متر پوشش جنگلی متراکم و انبوه، دره زوی جنان، چشمه زوی جنان، آبشار کزوی جنان، غارهای طبیعی به نام دو دهنه و منطقه حفاظت شده قورخود اشاره کرد. این منطقه با تنوع وحوش، زیستگاه خرس قهوه‌ای کم نظیری است.
روستای گردشگری استاد
این روستا در ۳۰ کیلومتری جنوب غرب شهر فاروج واقع شده است. روستای استاد آب و هوای معتدل کوهستانی دارد و از جاذبه‌های آن علاوه بر چشم اندازهای طبیعی زیبا می‌توان به آثار کهنی همچون تخت حصار، قلعه کهنه، مسجد جامع، حمام قدیمی و بنای امامزاده اولیا اشاره کرد.
در استاد صنایع دستی مختلف از جمله قالی‌بافی رواج دارد. ورزش محلی کشتی با چوخه، انواع غذاها و نان محلی، مراسم محلی جشن نوروز و سیزده بدر، تعزیه خوانی و … به این روستا چهره منحصر به فردی بخشیده است.
پارک‌های ملی سالوک و ساریگل
پارک ملی و منطقه حفاظت شده سالوک با وسعتی حدود ۱۷ هزار هکتار در شمال غربی شهرستان اسفراین قرار گرفته و فاصله آن تا مرکز استان خراسان شمالی ۳۰ کیلومتر است. پارک ملی و منطقه حفاظت شده سالوک تنوع جانوری خوبی دارد و یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت شده ایران از نظر زندگی جانوری است. شرایط توپوگرافی دشتی کوهستانی منطقه باعث شده است که این منطقه یکی از متنوع‌ترین زیستگاه‌های گونه‌های وحشی ایران به شمار آید. قسمت شمالی پارک سالوک کوهستانی و زیست بوم حیوانات گوناگون کوه‌زی و قسمت جنوبی آن نیز مناسب زیست حیوانات دشت‌زی است. همچنین در کف دره‌های این پارک گونه‌های درختی و درختچه‌ای مانند زرشک، بید، انجیر و گردو و در مناطق مرتفع گونه‌های ارس به صورت پراکنده و انبوه دیده می‌شود.
منطقه ساریگل نیز با وسعتی معادل ۲۸ هزار هکتار در شرق شهرستان اسفراین واقع شده است. این پارک در فاصله ۸ کیلومتری اسفراین و ۹۰ کیلومتری مرکز استان قرار گرفته است. پارک ملی و منطقه حفاظت شده ساریگل با توجه به ناهمواری و منابع آب نسبتاً فراوان، به ویژه در خانواده پرندگان، تنوع جانوری قابل توجهی دارد. پستانداران این زیست بوم نیز اگر چه جزو گونه‌های استثنایی محسوب نمی‌شوند، اما تنوع نسبتاً خوبی دارند. از جمله مهم‌ترین پستانداران و پرندگان ساریگل می‌توان به پلنگ، کفتار، گرگ، روباه، گربه وحشی، قوچ اوریال، بز، آهو و کبک اشاره کرد. همچنین این منطقه حفاظت شده با بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی از تنوع خوبی برخوردار است که قسمت عمده گیاهان منطقه را گونه‌های گلدار تشکیل می‌دهد.
روئین، بهشتی کوچک در خراسان شمالی
این روستا در ۲۷ کیلومتری شمال اسفراین واقع شده و آب و هوای معتدل کوهستانی با زمستان‌های سرد و پر برف و تابستان‌های معتدل دارد. آب فراوان باغ‌های این روستا را پر رونق ساخته به طوری که هیچ فصلی از سال از محصولات باغی بی بهره نبوده است. از جمله محصولات این روستا سیب، گلابی، گردو، انگور، هلو و زردآلو می‌باشد.
در این روستا خانه‌ها به طرز بسیار زیبایی به صورت پلکانی بر روی یکدیگر ساخته شده‌اند به طوری که پشت بام منزل یکی حیاط خانه دیگری است. همچنین روستا طبیعتی سرسبز، ارتفاعات بلند، رودخانه دائمی، درخت‌های چنار قدیمی دارد که به آن چهره منحصر به فردی بخشیده است.
مقبره ملأ عارف روئینی و امامزاده اسحاق در این روستا قرار دارد. هنر زنان روستا چادر شب بافی، چتائی بافی، حوله و دستمال است. سوغات محلی این روستا چادر شب، حوله پارچه‌ای، گردو، عسل، تولیدات دامی و باغی است … این روستا جز روستای هدف گردشگری خراسان شمالی محسوب می‌شود.
منطقه نمونه گردشگری اسطرخی
یکی از روستاهای زیبای خراسان شمالی روستای اسطرخی از توابع دهستان گلیان در ۲۸ کیلومتری جنوب شهر شیروان است. این روستا در حاشیه دره‌ای کوهستانی شکل گرفته و طبیعتی بسیار زیبا و سرسبز دارد. در کف دره اسطرخی رودخان های جاری است که از چندین چشمه تغذیه می‌شود و پس از طی مسیری در یک نقطه آبشاری به ارتفاع حدود ۲۰ متر را تشکیل می‌دهد که منظره بس دلنوازی دارد.
اهالی منطقه این آبشار را «آبشار شارشار» می‌نامند. در تابستان این نقطه هوایی خنک و دلنشین دارد و از همین رو تعداد زیادی از گردشگران را به خود جلب می‌کند. از جاذبه‌های طبیعی دیگر در این منطقه می‌توان به یک سرو کوهی کهنسال و تنومند در حد فاصل چشمه و آبشار اشاره کرد که محیط تنه آن به ۵ متر می‌رسد.
بابا امان
تفرجگاه معروف «بابا امان» در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بجنورد و در حاشیه جاده اصلی بجنورد به مشهد واقع شده است. این گردشگاه با پارک جنگلی و استخرهای دیدنی‌اش همواره مسافران بسیاری را برای رفع خستگی به خود جذب کرده است.
در بابا امان چشمه‌ای وجود دارد که از دل صخره می‌جوشد و آب آن به استخرهایی می‌ریزد که با اختلاف سطح ساخته شده تا آبشارهای مصنوعی تولید کند. هوای لطیف و شب‌های دل‌انگیز و زیبای بابا امان هر گردشگری را به سوی خود جذب می‌کند.
سپری کردن یک شب یا میل کردن یک وعده غذایی در میان درختان بلند بابا امان و آبشارهای متعدد این منطقه، می‌تواند خاطره خوشایندی را برای شما به ارمغان داشته باشد.
آبشار ۲۵ متری بجنورد
روستای حمید در ۷ کیلومتری شرق بجنورد واقع شده است. در جنوب روستا، دره تنگ با صخره‌های عظیم قرار دارد و در انتهای دره به فاصله حدود ۲ کیلومتر از روستای حمید، آبشاری به ارتفاع ۲۵ متر دیده می‌شود. آب آبشار از روستای آبچور سرچشمه می‌گیرد.
روستا و آبشار حمید همواره به عنوان مکانی تفریحی مورد توجه ورزشکاران کوهنورد و خانواده‌ها بوده است.
اسپیدان، ماسوله‌ی خراسان
روستای توریستی اسپیدان در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد واقع شده است. این روستا بافت مسکونی جالب توجهی دارد و خانه‌ها به صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده‌اند. از جاذبه‌های روستا به آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمد رضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر می‌توان اشاره کرد.
صنایع دستی این روستا فرش‌های دست‌باف، صنایع چوبی، صنایع سفالی، قالی‌بافی و چادر شب‌بافی است. از ورزش‌های رایج محلی کشتی با چوخه، تسمه تسمه، درنا، ریسمان کشی و پشتک را می‌توان نام برد. غذاهای سنتی اسپیدان از جمله فتیر مس که، آش پلو، قورمه، کاچی، آش قلیه، طرفداران زیادی دارد.
موسیقی محلی شامل قشمه و دوتار، مراسم محلی از جمله مراسم روز اول عید نوروز که نزدیک امامزاده نذری می‌دهند و مراسم روز سیزده بدر که به آبشار هنرور می‌روند از ویژگی‌های برجسته اسپیدان قلمداد می‌شوند. سوغات اسفیدان کشمش، بادام و گردو است. این روستا جزو روستای هدف گردشگری استان خراسان شمالی محسوب می‌شود.
روستای زوارم
شهرستان شیروان یکی از شهرستان‌های تاریخی استان خراسان شمالی محسوب می‌شود که در منطقه‌ای خوش آب و هوا قرار دارد. شیروان از شهرستان‌های مرتفع استان خراسان شمالی به شمار می‌آید که در درهٔ رود مرزی اترک ما بین کوه‌های کپه‌داغ و آلاداغ جای گرفته است. آب و هوای مطلوب به همراه موقعیت جغرافیایی آن، باعث شده‌اند که این منطقه از طبیعتی خاص و با شکوه برخوردار باشد. در این شهرستان جاذبه‌های طبیعی رنگارنگی دیده می‌شود که یکی از آنها روستای زوارم به حساب می‌آید. روستای زوارم در میان دره‌ای قرار گرفته و دور تا دور آن را تپه‌های بلند احاطه کرده است. برخی از خانه‌های این روستا در دامنه تپه‌ها قرار دارند و ساختاری پلکانی را برای آن ای جاده کرده‌اند. اعتمادالسطنه در سفرنامه خود از این روستا نام برده است و در مورد آن این چنین می‌نویسد: «در مسیر از دهکده‌ای معتبر عبور کردیم، این دهکده ۴۰۰ خانوار سکنه دارد و دارای آب‌وهوای خوبی است». اعتمادالسطنه از این روستا با نام دره ارم یاد می‌کند که هنوز بسیاری از مردم اینجا را با همین نام می‌شناسند. در این روستا هم آثار تاریخی و هم جاذبه‌های طبیعی زیادی دیده می‌شود، که سبب شده‌اند این روستا به منطقه‌ای گردشگری تبدیل شود.
این رودخانه در روستا جریان دارد که می‌توان گفت از دلایل اصلی به وجود آمدن طبیعتی این چنین زیبا در روستا است و از کوه‌های جهان ارغیان موسوم به تخت میرزا سرچشمه می‌گیرد. رودخانه زوارم تا شیرآباد، ورقی، عبدآباد و توده ادامه دارد و در نهایت به رودخانه اترک می‌ریزد و در مسیر خود باغات اطراف و زمین‌های کشاورزی را آبیاری می‌کند.
روستای دشت
از جنگل گلستان که عبور کنیم به روستایی تحت عنوان دشت می رسیم. این روستا یکی از روستاهای خوش آب و هوا و ییلاقی شهرستان جاجرم می‌باشد که در ۱۵۰ کیلومتری این شهرستان واقع شده است. این روستا به دلیل اینکه در مسیر عبور زوار از قسمت شمالی کشور به مشهد می‌باشد یکی از روستاهای پر گردشگر می‌باشد و در این روستا انواع خدمات رفاهی از طرف مرمان این شهرستان ارائه می‌شود.
دشت که به یکی از قطب‌های تولید تخمه آفتابگردان در استان خراسان شمالی معروف شده، سالانه بیش از هزار تُن تخمه آجیلی و روغنی را روانه بازارهای هدف می‌کند.
از صنایع‌دستی زنان روستایی گلیم‌بافی، چادرشب بافی، قالی‌بافی و منجوق‌دوزی است که هرسال در بازارچه نوروزی برخی از آنها را به فروش می‌رسانند.
از مراسم شاخص این روستا می‌توان به اطعام نذری حلیم در روز عاشورا، جشن آفتابگردان، جشن گندم و جشنواره بومی و محلی فروردین‌ماه در طول سال اشاره کرد.
نظر شما