تحریم توسعه صنعت نفت را به تعویق انداخت

به گزارش خبرنگار مهر، محسن پاکنژاد در یادداشت با اشاره به جایگاه ایران در چشمانداز انرژی جهان و فرصت‌های سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران، نوشت: در حالی که جهان پیوسته در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDGs) گام بر می‌دارد و عزم خود را برای گذار از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های تجدید پذیر و اعمال سیاست‌های کاهش انتشار کربن جزم کرده است، چالش‌های سه گانه امنیت انرژی، تغییرات آب و هوایی و رشد اقتصادی همچنان پابرجاست. رشد جمعیت، افزایش شهرنشینی و لزوم برخورداری از حق توسعه‌ی کشورها همگی بیانگر آن است که تقاضا برای انرژی در آینده افزایش خواهد یافت.

خوشبینانه ترین چشم اندازهای انرژی حاکی از آن دارند که تا سال ۲۰۵۰ حداقل نیمی از نیاز انرژی جهان از نفت و گاز تأمین خواهد شد. هم زمان، افزایش تقاضا در دوران پساکرونا از یک‌سو و تحولات ژئوپلیتیکی و اعمال تحریم‌های فرامرزی بر جریان صادرات نفت و گاز در سال‌های اخیر بویژه بعد از جنگ روسیه و اوکراین از سوی دیگر نشان داد که تا چه حد اقتصاد جهان نسبت به امنیت انرژی شکننده است و جهان در حال حاضر بیش از همیشه به افزایش عرضه‌ی مطمئن انرژی نیاز دارد. سیر تاریخ نیز نشان داده است که تکامل فرآیند گذار انرژی دهه‌های متمادی به طول می‌انجامد در همه ادوار تاریخ گذار انرژی یک اصل تکرار شده است و آن این است که گذار انرژی، هیچگاه موجب حذف کامل یک منبع از ترکیب انرژی جهان نشده است، بلکه همواره یک منبع جدید به سبد ترکیب منابع انرژی افزوده است. از این‌رو، تلاش برای حذف یا جایگزینی سوخت‌های فسیلی، تلاشی غیر واقع‌بینانه و تهدیدآمیز برای امنیت انرژی جهان است.

از این منظر، رویکرد جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان کشور نخست جهان به لحاظ مجموع ذخایر نفت و گاز (با در اختیار داشتن ۸/۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر نفت خام و ۱/۳۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی)، برای عرضه بیشتر نفت و گاز طبیعی به بازار جهانی، متمرکز بر جنبه‌های حفظ ثبات امنیت انرژی، دوستدار محیط زیست و کمک به دسترسی همه جوامع به انرژی در جهان است.

لیکن مشارکت کامل ایران در تأمین امنیت عرضه نفت و گاز و کمک به فقرزدایی انرژی بویژه در کشورهای آفریقایی و آسیایی، که بالغ بر یک میلیارد نفر از مردم در این مناطق از فقر انرژی رنج می‌برند، از طریق رفع تحریم‌ها در مسیر جریان پایدار سرمایه‌گذاری قابل تحقق است.

طی سال‌های گذشته تحریم‌های یکجانبه موجب کندی روند توسعه بخشهای مختلف صنعت نفت ازجمله عدم سرمایه گذاری در فناوری‌های انرژی پاک و مشارکت کامل در توافق نامه‌های بین‌المللی آب و هوا شده است. با این وجود، علیرغم تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، ایران توانسته است با تکیه بر توان داخلی و توسعه بازارهای خارجی، به پیشرفت‌های قابل توجهی دست پیدا می‌کند.

روشن است که با تحولات پیش‌رو در نظام انرژی جهان، لزوم پیش‌بینی و برنامه‌ریزی آینده‌ی مطلوب برای صنعت نفت ایران بیش از پیش اهمیت می‌یابد و وزارت نفت در دولت دکتر پزشکیان آماده بالفعل کردن ظرفیت‌های صنعت نفت ایران با رویکرد برونگرایی و همکاری با همه بازیگران، شامل شرکتهای بین المللی نفتی، سازمان‌های بین المللی نظیر OPEC، GECF، IEF و همچنین بهره‌گیری از فرصت‌های پیش رو است.

صنعت نفت یکصد و ده ساله ایران با اتکا به سرمایه‌های انسانی توانمند و زیرساخت‌های گسترده‌ای که در اختیار دارد دست خود را برای هر نوع همکاری از سوی شرکت‌ها و سازمان‌های بین المللی دراز کرده و فرصت‌های سرمایه گذاری و همکاری در بخش‌های مختلف را فراهم می‌کند.

این همکاری‌ها می‌تواند در زمینه‌های اکتشاف، ازدیاد برداشت و توسعه میادین نفتی و گازی در قالب قراردادهای جذاب و متنوع نظیر قراردادهایی که در کشورهای تولید کننده نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد، توسعه میادین نفتی و گازی مشترک با همسایگان در قالب روش یکپارچه سازی (Unitization)، احداث و توسعه پالایشگاه‌های نفت و گاز، احداث مجتمع‌های پتروشیمی، کاهش گازهای سوزانده شده، کاهش اتلاف انرژی در فرآیند تولید، انتقال و توزیع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی، تولید هیدروژن آبی، احداث واحدهای مایع سازی گاز طبیعی (Liquefaction Plants)، احداث خطوط لوله صادرات گاز از زیر دریا باشد.

با توجه با بالا بودن نسبت ذخایر به تولید (R/P) نفت و گاز در ایران ( نسبت ذخایر به تولید برای نفت ۱۴۰ سال و برای گاز ۱۲۸ سال)، قطعاً فرصت‌های سرمایه گذاری در نفت و گاز ایران برای همه طرفین سود آور خواهد بود؛ البته نهایتاً ایران آماده صادرات خدمات فنی و مهندسی و مشارکت در پروژه‌های نفتی، گازی، پالایشی و پتروشیمی در سایر نقاط جهان است.