نجفی: به خاطر استقلال ایران علاوه بر امنیت نظامی، امنیت فکری و فرهنگی داریم

به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم گرامیداشت روز پژوهش با تجلیل از نفرات برتر و شایسته، صبح امروز سوم دی ماه سال ۱۴۰۳ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. در این مراسم که برگزاری آن به‌دلیل تعطیلی ادارات به این هفته موکول شد، ضمن افتتاح کتابخانه استاد پورنامداریان، نفرات برتر طبق فهرست اعلامی، تجلیل شدند.

موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در ابتدای سخن با تبریک هفته پژوهش از استادان پیشکسوت و درگذشتگان پژوهشگاه به نیکی یاد کرد و در آستانه سالگرد درگذشت دکتر کریم مجتهدی (حدود ۲۰ روز دیگر) گفت: امیدواریم بتوانیم مراسمی درخور نام ایشان برگزار کنیم تا ذخیره‌ای باشد برای دانشجویان و شاگردان وی که تعدادشان کم نیست. اگر بتوانیم مراسمی با عنوان «روش تحقیق و پژوهش دکتر مجتهدی» برگزار کنیم، خوب است، مخصوصاً که تحقیق دکتر مجتهدی فقط در فلسفه خلاصه نمی‌شد.

نجفی افزود: پیام دکتر داوری ارزشمند و عالی است و من خودم از این پیام حدود سه نکته پژوهشی عالی استنباط کردم که باید وضع موجود را بسنجیم و نقد کنیم و با دوری از دسته‌بندی‌های سیاسی، مسائل علوم انسانی را بفهمیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش به افتتاح کتابخانه دکتر پورنامداریان اشاره و تصریح کرد: این سنت خوبی است که استادان، کتاب‌های خود را به پژوهشگاه اهدا می‌کنند و امیدواریم ادامه‌دار باشد.

نجفی همچنین به موفقیت در انجام طرح‌های مشترک از جمله طرح استعمارشناسی اشاره کرد و یادآور شد: قرار است دو طرح علمی دیگر نیز در پژوهشگاه انجام گیرد که یکی «دانشنامه علوم انسانی» و دیگری «تحول در علوم انسانی» است. در این طرح‌ها اعضای پژوهشکده‌ها نیز مشارکت می‌کنند و بیشتر درگیر مسائل «شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی» می‌شوند تا به‌نوعی به نظر دکتر داوری هم نزدیک شویم.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در بخش پایانی سخنانش با تأکید بر قدر دانستن امنیت جامعه گفت: سخت‌افزار و نرم‌افزاری که در اختیار داریم، همگی نعمت بزرگی هستند که باعثش شده ما در کنار هم جمع شویم و ان‌شاءالله بتوانیم با تفکر، همت، اجتهاد و ابتکار تلاش کنیم، تحقیقات علوم انسانی را با جامعه ارتباط دهیم و از امنیتی که در کشور وجود دارد، به‌خوبی استفاده کنیم.اکنون ما در منطقه غرب آسیا و خلیج فارس علاوه بر امنیت نظامی و سیاسی، امنیت فکری و فرهنگی هم داریم که به‌خاطر استقلال ایران و ارزش‌های انقلاب اسلامی است که باید این موارد را قدر بدانیم و ان‌شاءالله بتوانیم رسالت‌مان را درباره علوم انسانی به‌خوبی انجام دهیم. به‌هرحال پژوهشگران، یاوران پژوهشی، استادان و محققان می‌توانند در این امر مهم و این استعلاء ما را کمک کنند تا بتوانیم این سخت‌افزار را به یک نرم‌افزار متحول شده، جامعه‌پذیر و مبتکرانه تبدیل کنیم.

هفته پژوهش، عید پژوهشگران است

سخنران دیگر این مراسم مهدی معین‌زاده، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود که در آغاز سخن با تبریک هفته پژوهش گفت: هفته پژوهش به‌نوعی از اعیاد پژوهشگران محسوب می‌شود که به شما تبریک عرض می‌کنم، اما شاید مخرج‌مشترک تمام خوانده‌ها و شنیده‌های ما به تعبیر دکتر داوری همان پیوند علوم انسانی و مسائل جامعه باشد. من شخصاً از پیوند علوم انسانی با جان انسان تعبیر می‌کنم که مرا یاد پرسش حضرت ابراهیم خلیل‌الله از خدا می‌اندازد که چگونه مرده‌ها را زنده می‌کنی؟ و خداوند می‌فرماید: ایمان نداری؟ حضرت ابراهیم (ع) هم پاسخ می‌دهد: ایمان دارم اما می‌خواهم قلبم مطمئن شود و … یعنی علوم انسانی باید در قلب و جان ما رسوخ کند.

دکترای فلسفه علم و فناوری در ادامه بحث خود با اشاره به دو تقسیم‌بندی مولوی از علم تأکید کرد: من در خصوص پژوهش یاد تقسیم‌بندی مولوی از «علم تقلیدی» و «علم تحقیقی» می‌افتم، پس پژوهش تحقیقی، پژوهشی است که با جان آدمی پیوند داشته باشد. بسیاری از کارهایی که ما انجام می‌دهیم، اگر به مولوی عرضه می‌شد، می‌گفت که این کار تقلیدی است (اصلاً طرح و پژوهش خودم را مثال می‌زنم). «پژوهش تحقیقی» پژوهشی است که با جان آدمی پیوند خورده باشد و برای همین است که می‌گفت «جان نباشد در خبر جز آزمون». کدام علم است که می‌تواند عین جان بوده باشد؟ علمی که مشکلش از جان برخاسته باشد و جان این مشکل را با سویدای وجود و سویدای قلبش لمس کرده باشد. لازم نیست اسامی بزرگی باشد، همین نزدیک‌ترین مسئله‌ای که از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است را اگر معیار بگیریم، روی آن کار کنیم و هرچیزی راجع به آن بگوئیم، «پژوهش تحقیقی» است که به قول مولوی همیشه مشتری دارد:
علم تقلیدی وبال جان ماست / عاریه‌ست و ما نشسته کان ماست
مشتری علم تحقیقی حقست / دائماً بازار او با رونقست

معین‌زاده تصریح کرد: در علم تحقیقی من از وجود خودم گره‌گشایی می‌کنم و مشکل خودم به‌شکل علمی مطرح می‌شود که دیگران هم می‌توانند از آن استفاده کنند. یا اینکه حافظ می‌گوید:
ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست / حال هجران، تو چه دانی که چه مشکل حالیست. چون حافظ مسئله خودش را مطرح کرده است، ما هم مسئله خودمان را در مسئله حافظ بازمی‌یابیم که بازگشت به مسائل اصیل، تپنده، و هم‌جوشنده درون انسان می‌تواند کاربردی‌سازی علوم انسانی و جامعه یا ارتباط علوم انسانی و علاقه‌مندانش را تأمین کند.